Aile içi ilişkiler kimi zaman miras paylaşımında ciddi sorunlara yol açabiliyor. Büyüklerimiz, mal varlıklarını tüm mirasçılara değil de yalnızca bir evlada, ikinci eşe ya da torunlardan birine bırakmak isteyebiliyor. Çoğu zaman “ben ölmeden mallarımı düzenleyeyim”. düşüncesiyle, gerçekte bağışlamak istediği taşınmazı tapuda satış gibi göstererek devrediyor. Amaç hem vergiden kaçınmak hem de malı diğer mirasçılardan gizlemek oluyor.
Peki, bu devir iptal edilebilir mi?
Evet, edilebilir. Üstelik bu konu yeni değil. Yargıtay İçtihatları Birleştirme Kurulu’nun 01.04.1974 tarihli, 1/2 sayılı kararı ile “muris muvazaası” hukukumuzda açıkça kabul edilmiştir. Kararda, mirasçıyı miras hakkından yoksun bırakmak için yapılan ve gerçekte bağış niteliği taşıyan satış işlemlerine karşı mirasçıların dava açma hakkı olduğu belirtilmiştir.
Yani mirastan mal kaçırma kastı varsa, bu görünüşteki satış işlemleri iptal edilebilir.
Nasıl İspatlanır?
Miras bırakanın gerçek iradesini ortaya çıkarmak gerekir. Yargıtay, bu konuda bazı kriterler
geliştirmiştir:
• Murisin mali durumu
• Gelenek ve görenekler
• Toplumsal eğilimler
• Murisin sözleşmeyi yapmakta haklı ve makul nedeninin olup olmadığı
• Satış bedeli ile gerçek bedel arasındaki fark
• Aile içi ilişkiler
• Olayların olağan akışı
Yargıtay 1. Hukuk Dairesi’nin 30.10.2019 tarihli, 2019/3641 E. – 2019/5496 K. sayılı
kararı da bu kriterleri açıkça ortaya koymuştur.
Haklı Neden Varsa İptal Olmaz
Elbette her devir işlemi muvazaalı sayılmaz. Eğer murisin haklı ve makul bir nedeni varsa, satış iptal edilemez. Örneğin; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 23.01.2020 tarihli, 2017/1247 E. – 2020/47 K. sayılı kararı uyarınca, ölmeden önce uzun süre kendisine bakan evladına malını devreden kişinin bu işlemi “mal kaçırma” olarak değerlendirilemez. Özetle, kişi hayattayken dilediği gibi malını devredebilir; ancak bu devir, diğer mirasçıları mirastan mahrum bırakma amacı taşıyorsa “muris muvazaası” sayılır ve iptal edilebilir. Yani kişi aklı başında ve sağlıklı olsa bile, mirasçılarından mal kaçırarak mirasını özgürce dağıtamaz.
Yorumlar
Kalan Karakter: